Ανησυχητικές διαστάσεις προσλαμβάνει η απώλεια ρυθμίσεων οφειλών στον ΕΦΚΑ, λόγω αδυναμίας των οφειλετών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει.
Βασική αιτία η οικονομική δυσπραγία που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα οι μικρές επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, σε συνδυασμό με τους όρους των ρυθμίσεων, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις είναι "ληστρικοί". Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα επιτόκια και τα πρόστιμα-προσαυξήσεις, που διογκώνουν το οφειλόμενο ποσό και σε πολλές περιπτώσεις το διπλασιάζουν.
Ωσπου να μπουν σε ρύθμιση οι ληξιπρόθεσμες οφειλές τοκίζονται με επιτόκιο έως 8,5%. Μετά την ένταξη τους σε ρύθμιση επιβαρύνονται με επιτόκιο 5,5%. Ετσι, για ένα χρέος που διακανονίζεται να πληρωθεί σε 120 ή σε 240 δόσεις, η δόση που καταβάλλει ο οφειλέτης μόλις που καλύπτει τους τόκους και δεν μειώνει την αρχική οφειλή. Τελικά, για να εξοφλήσει ο οφειλέτης θα πρέπει να πληρώσει συνολικό ποσό διπλάσιο ή τριπλάσιο.
Μεγάλες επιβαρύνσεις και τρέχουσες οφειλές
Οσον αφορά τις επιβαρύνσεις με πρόστιμα και διάφορες προσαυξήσεις, επισημαίνεται ότι από τα 48,8 δισ. ευρώ που ήταν οι συνολικές οφειλές προς τον ΕΦΚΑ στις 30 Σεπτεμβρίου 2024, σε αρχικό χρέος αντιστοιχούσαν τα 29 δισ. ευώ. Τα υπόλοιπα 19,8 δισ. ήταν προσαυξήσεις, που αντιστοιχούν σε επιβάρυνση 66,8% επί της αρχικής οφειλής.
Μεγάλο πρόβλημα αποτελούν και οι τρέχουσες υποχρεώσεις, που πρέπει να πληρώνονται εμπρόθεσμα για να διατηρείται ενεργή η ρύθμιση. Δεν αρκεί δηλαδή να καταβληθεί η μηνιαία δόση της ρύθμισης, πρέπει να πληρώνονται και τα τρέχοντα για να μη δημιουργούνται νέα χρέη.
Το προφανές είναι ότι αν οι υπόχρεοι μπορούσαν να πληρώνουν εμπρόθεσμα όλες τις υποχρεώσεις τους προς ασφαλιστικούς φορείς και εφορία, δεν θα είχαν "κόκκινες" οφειλές, ούτε θα χρειάζονταν να ενταχθούν σε κάποια ρύθμιση.
Πληρώνει μόνο ένας στους 4
Από τους περίπου 2 εκατομμύρια οφειλέτες που εντάχθηκαν σε κάποια ρύθμιση, περίπου 700.000 - δηλαδή ένας στους τρεις (που είχε κατά κανόνα πολύ μικρό χρέος), πλήρωσε κανονικά τις δόσεις και "καθάρισε".
Από τους υπόλοιπους 1,3 εκατομμύρια συνεχίζουν να πληρώνουν δόσεις μόλις οι 300.000 - κάτι λιγότερο από ένας στους 4. Πάνω από 1.000.000 επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες που εντάχθηκαν κάποια στιγμή σε ρύθμιση, την έχασαν λόγω αδυναμίας έγκαιρης καταβολής δύο ή τριών δόσεων.
Δεν γίνεται χωρίς "κούρεμα"
Τα στοιχεία προβληματίζουν την ηγεσία του ΕΦΚΑ και του υπουργείου Εργασίας, που γνωρίζουν πλέον ότι η συντριπτική πλειοψηφία αυτών που εντάσσονται σε ρυθμίσεις και τις χάνουν, δεν είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές.
Λύση είναι δύσκολο να βρεθεί. Παράγοντες συλλογικών φορέων του επιχειρηματικού κόσμου και των ελευθεροεπαγγελματιών εκφράζουν την άποψη ότι το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί χωρίς δύο δραστικά μέτρα:
Γενναίο "κούρεμα" των οφειλών, με πλήρη διαγραφή τόκων, προσαυξήσεων και προστίμων
Χαμηλό επιτόκιο της τάξεως του 2% στις ρυθμιζόμενες οφειλές μετά τη διαγραφή προσαυξήσεων κλπ
