Το ευρώ ξεπέρασε το όριο του 1,18 δολαρίου για πρώτη φορά έπειτα από σχεδόν τέσσερα χρόνια, για να υποχωρήσει οριακά σήμερα στα 1,1793. Τους τελευταίους έξι μήνες, το ευρώ έχει ανατιμηθεί μάλιστα περισσότερο από 13% έναντι του «πράσινου» νομίσματος.
Η κυβέρνηση Τραμπ, αυξάνοντας δραστικά τους τελωνειακούς δασμούς και αμφισβητώντας την ανεξαρτησία της Fed, εξαπολύει ένα κύμα αβεβαιότητας και οικονομικής αστάθειας. Ωστόσο, η φυσική αντίδραση των επενδυτών που αντιμετωπίζουν αυτή την κατάσταση είναι να αναζητήσουν ασφαλή καταφύγια , σταθερά και αξιόπιστα περιουσιακά στοιχεία, όπως ο χρυσός ή το ελβετικό φράγκο. Σταματούν τις επενδύσεις τους στις Ηνωμένες Πολιτείες, επομένως απαιτούν λιγότερα δολάρια, με αποτέλεσμα την πτώση της αξίας του.
Εκτός από την απόκλιση στη νομισματική πολιτική, το δημοσιονομικό πρόβλημα στις ΗΠΑ και το «Μεγάλο Ομορφο Νομοσχέδιο» του προέδρου Τραμπ, που μπορεί ν' αυξήσει τα επόμενα χρόνια κατά 3,3 τρισεκατομμύρια δολάρια το ήδη κολοσσιαίο δημόσιο χρέος των 36 τρισεκατομμυρίων, αλλά και οι εικασίες για μια πιθανή, πρόωρη αντικατάσταση του προέδρου της Fed Τζερόμ Πάουελ, επηρεάζουν επίσης το αμερικανικό νόμισμα. Σε περίπτωση που ο Τραμπ επιλέξει έναν διάδοχο του Πάουελ, που θα είναι πιο δεκτικός στις αξιώσεις του Αμερικανού προέδρου για μείωση των επιτοκίων, το δολάριο μπορεί θα αποδυναμωθεί περαιτέρω.
Προς ισοτιμία 1,59 δολαρίων ανά ευρώ;
Το χειρότερο είναι ακριβώς ότι αυτή η κατάρρευση θα μπορούσε να βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη , δεδομένων των πολλών ανισορροπιών στην οικονομία των ΗΠΑ. «Αν η εμπιστοσύνη στο δολάριο δεν ανακάμψει, το πράσινο νόμισμα θα τείνει να μειώνεται μέχρι να διορθωθούν αυτές οι ανισορροπίες», λέει ο Γιώργος Σαραβέλος, από τους κορυφαίους ειδικούς σε θέματα συναλλάγματος στον κόσμο και στρατηγικός αναλυτής της Deutsche Bank.
Σε σημείωμα που δημοσίευσε, ο Σαραβέλος εκτιμά ότι το δολάριο θα μπορούσε να οδεύσει προς μια μαζική υποτίμηση έως και 35%. «Το αποτέλεσμα θα ήταν μια ισοτιμία 1,59 δολαρίου ανά ευρώ», τονίζει ο Σαραβέλος.
Αυτό θα έφερνε το δολάριο μόλις λίγα σεντς μακριά από το ιστορικό χαμηλό του έναντι του ευρώ, το οποίο είχε φτάσει στο 1,6038 δολάριο στις 15 Ιουλίου 2008, σύμφωνα με στοιχεία του Reuters .
«Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ παραμένει πολύ αρνητικό», λέει ο Σαραβέλος και προσθέτει: «Τα στοιχεία για το εμπόριο των ΗΠΑ ήταν πολύ ασταθή τους τελευταίους μήνες λόγω των επιπτώσεων της αναμενόμενης αύξησης των δασμών. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι το εμπορικό ισοζύγιο των ΗΠΑ δείχνει μικρή ανάκαμψη από την αναμενόμενη μεγάλη αύξηση των εισαγωγών στο πρώτο τρίμηνο, επιστρέφοντας πάντως στο ποσοστό πριν από τον εμπορικό πόλεμο», εξηγεί ο Σαραβέλος.
Εάν πάντως το σενάριο της Deutsche Bank επαληθευτεί, το 1,59 δολάριο ανά ευρώ δεν θα είναι μόνο μια τεχνική τιμή-στόχος, αλλά ένα σαφές σύμπτωμα μιας παγκόσμιας μετατόπισης ισχύος στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Στρατηγικός στόχος του Τραμπ;
Αυτή η υποτίμηση του δολαρίου μπορεί βέβαια να αποτελεί και στρατηγικό στόχο της κυβέρνησης Τραμπ. Η πιο κλασική επίδραση της υποτίμησης του νομίσματος στην οικονομία είναι άλλωστε η βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου μιας χώρας.
Στην περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών πάντως, η υποτίμηση έχει δύο αντιφατικές επιπτώσεις στο εμπορικό ισοζύγιο: την επίδραση της αξίας και την επίδραση της ποσότητας . Η επίδραση της αξίας έρχεται πρώτη: εφόσον η τιμή σε δολάρια των εισαγόμενων αγαθών αυξάνεται, τότε και η αξία των εισαγωγών αυξάνεται , επομένως το εμπορικό ισοζύγιο επιδεινώνεται. Χρειάζεται χρόνος για να αλλάξουν οι αμερικανικές και ξένες νοικοκυριά και επιχειρήσεις τις καταναλωτικές τους συνήθειες , τους προμηθευτές τους...
Ωστόσο μακροπρόθεσμα η επίδραση της αξίας αντισταθμίζεται από μια άλλη: την επίδραση της ποσότητας. Τα αμερικανικά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στρέφονται σε εγχώρια προϊόντα και τα αγαθά που κατασκευάζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες αξίζουν πλέον λιγότερο στο εξωτερικό . Έτσι, το εμπορικό ισοζύγιο βελτιώνεται!
Ευρωπαίος αναλυτής , που ζήτησε να μην κατονομαστεί, το εξηγεί με ένα παράδειγμα: «Ας υποθέσουμε ότι πρόκειται για μια αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία, η οποία εξάγει τα αυτοκίνητά της στην Ευρώπη.Παράγει ένα αυτοκίνητο στις Ηνωμένες Πολιτείες και, λαμβάνοντας υπόψη το περιθώριο κέρδους, το πουλάει για 20.000 δολάρια . Το εξάγει στην Ευρώπη και το πουλάει για 20.000 ευρώ-αν η συναλλαγματική ισοτιμία, είναι 1 ευρώ προς 1 δολάριο.
Αν υποθέσουμε ότι το ένα δολάριο αξίζει πλέον 0,9 ευρώ, η αυτοκινητοβιομηχανία εξακολουθεί να το πουλάει για 20.000 δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά η αξία του στην Ευρώπη είναι πλέον 18.000 ευρώ . Αυτό σημαίνει ότι η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία μπορεί να κερδίσει μερίδιο αγοράς, καθώς πουλάει σε χαμηλότερη τιμή ή να αυξήσει το περιθώριο κέρδους της.
Η επίδραση μιας υποτίμησης στο εμπορικό ισοζύγιο είναι επομένως αβέβαιη και εξαρτάται από την ισχύ κάθε επίδρασης. Ωστόσο, υπάρχει συναίνεση ότι, γενικά, τείνει να οδηγεί σε βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου. Καλά νέα, λοιπόν, για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Δυσμενής επίδραση για ξένους επενδυτές στις ΗΠΑ
Η υποτίμηση του δολαρίου είναι πάντως πολύ δυσμενής για όλους τους ξένους επενδυτές με περιουσιακά στοιχεία στις Ηνωμένες Πολιτείες . Πράγματι, η «πραγματική» απόδοση των περιουσιακών στοιχείων στα εγχώρια νομίσματά τους μειώνεται.
Η υποτίμηση του δολαρίου μειώνει επίσης και την αγοραστική δύναμη των Αμερικανών τουριστών στο εξωτερικό. Αντίθετα αυξάνεται η αγοραστική δύναμη των ξένων τουριστών στις Ηνωμένες Πολιτείες . «Συνεπώς, οι Αμερικανοί θα είναι λιγότερο διατεθειμένοι να επισκεφθούν την Ευρώπη , ενώ οι Ευρωπαίοι θα δελεαστούν περισσότερο να ταξιδεύσουν στη Νέα Υόρκη», λένε τουριστικοί πράκτορες
«Τελικά αυτό που φαίνεται σαφές είναι ότι από μια υποτίμηση του δολαρίου θα υπάρχουν χαμένοι και νικητές. Οι τοπικοί παραγωγοί που δεν εξαρτώνται από τις εισαγωγές, για παράδειγμα, θα είναι σε καλύτερη θέση.
«Στην ΕΕ, τα αμερικανικά προϊόντα θα είναι πιο ανταγωνιστικά , κάτι που θα μπορούσε να μειώσει το εμπορικό πλεόνασμά μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες-κάτι που επιδιώκει και για το οποίο πιέζει ο πρόεδρος Τραμπ», τονίζουν Ευρωπαίοι αναλυτές.
Σε κάθε περίπτωση, η ενίσχυση του ευρώ μπορεί να αποτελέσει διπλή ευκαιρία για την ΕΕ: πρώτον, προσφέρει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα την ευκαιρία να μειώσει κι άλλο τα βασικά της επιτόκια, κάτι που θα είναι επωφελές για την οικονομία, καθώς το χρήμα θα γίνει πιο φθηνό για δανεισμό, τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις.
Μακροπρόθεσμα επίσης, η άνοδος του ευρώ θα μπορούσε να προσδώσει στο ενιαίο νόμισμα την ιδιότητα ενός πραγματικού διεθνούς αποθέματος αξίας. Αντιμέτωπο με την αστάθεια του δολαρίου, η σταθερότητα του ευρώ θα μπορούσε να θεωρηθεί καταφύγιο για τους επενδυτές σε παγκόσμια κλίμακα.
