Κατώτερη των προσδοκιών αποδεικνύεται η παρέμβαση της ΕΚΤ για τη στήριξη των ομολόγων υπερχρεωμένων οικονομιών, με πρώτες την Ιταλία και την Ελλάδα, που δέχονται από την περασμένη Πέμπτη συνεχείς επιθέσεις από την αγορά. Σε έκτακτη συνεδρίασή του, το διοικητικό συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας «ξαναζέστανε» γνωστά μέτρα στήριξης, ενώ άφησε για το μέλλον και σε απροσδιόριστο χρόνο τη δημιουργία ενός νέου εργαλείου για τη στήριξη των ομολόγων ασθενέστερων οικονομιών.
Η υποδοχή από την αγορά που είχε η ανακοίνωση του συμβουλίου της ΕΚΤ, μετά την έκτακτη συνεδρίαση που κράτησε περισσότερες από δύο ώρες, δεν ήταν ενθουσιώδης. Η απόδοση του ιταλικού ομολόγου είχε υποχωρήσει από 4,279% χθες ως το 3,869%, λίγο πριν εκδοθεί η ανακοίνωση της ΕΚΤ, καθώς υπήρχε η προσδοκία ότι θα ανακοινώνονταν άμεσα και σοβαρά μέτρα. Μετά την έκδοση της ανακοίνωσης, η υποχώρηση της απόδοσης σταμάτησε και για λίγο ανέβηκε πάλι πάνω από το 4%. Αντίστοιχα, το ελληνικό 10ετές έπεσε ως το 4,25% και μετά την ανακοίνωση η απόδοση ανέβηκε στο 4,28%.
Η ΕΚΤ δεν έχει καταφέρει ακόμη να λύσει μια πολύ δύσκολη εξίσωση νομισματικής πολιτικής: από τη μια, προανήγγειλε αυξήσεις στα επιτόκια για να αντιμετωπισθεί η πληθωρισμός, κατά 0,25% τον Ιούλιο και κατά 0,50% τον Σεπτέμβριο, με τους αναλυτές να προβλέπουν ότι και τον Οκτώβριο θα υπάρξει μια αύξηση κατά 0,50%. Από την άλλη, όμως, οι αναμενόμενες αυξήσεις επιτοκίων οδηγούν σε δυσανάλογη αύξηση του κόστους δανεισμού υπερχρεωμένων οικονομιών, στον λεγόμενο κατακερματισμό των αγορών, χωρίς να έχει καταφέρει η ΕΚΤ να παρουσιάσει ως τώρα ένα πειστικό αντίβαρο, δηλαδή κάποιο πρόγραμμα ισχυρής στήριξης των ομολόγων με αγορές τίτλων, όπως έγινε στην περίοδο της πανδημίας.
Από τη σημερινή συνεδρίαση, οι επενδυτές και όσοι κερδοσκοπούν με σορτάρισμα ομολόγων του Νότου περίμεναν όχι μόνο μια γενική αναγγελία για τη δημιουργία ενός νέου εργαλείου στήριξης, στο οποίο άλλωστε έχει αναφερθεί η Κριστίν Λαγκάρντ και στις δύο τελευταίες συνεντεύξεις Τύπου, αλλά τουλάχιστον ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για τις αποφάσεις που θα λάβει η κεντρική τράπεζα. Έχει τεράστια διαφορά, όπως τονίζουν αναλυτές, αν γνωρίζει η αγορά ότι οι αποφάσεις για το νέο εργαλείο θα ληφθούν τον Ιούλιο από το να μετατεθούν στη συνεδρίαση του συμβουλίου τον Σεπτέμβριο. Το ανακοινωθέν της ΕΚΤ, όμως, αφήνει απροσδιόριστο τον χρόνο των αποφάσεων.
Κατά άλλα, σε ό,τι αφορά τις πιθανές άμεσες παρεμβάσεις στήριξης των ομολόγων της περιφέρειας, το συμβούλιο της ΕΚΤ απλώς επαναλαμβάνει όσα είχε ανακοινώσει και την περασμένη Πέμπτη. Ότι, δηλαδή, θα αξιοποιηθούν με ευελιξία για αγορές ομολόγων τα έσοδα που έχει η κεντρική τράπεζα από τοκοχρεολύσια ομολόγων του έκτακτου προγράμματος για την πανδημία (PEPP). Αυτό σημαίνει ότι δεν θα λαμβάνεται υπόψη πόσα έσοδα έχει η ΕΚΤ από τα ομόλογα κάθε χώρας για να υπολογίζει τα ποσά που θα δαπανά για νέες αγορές ομολόγων της, ώστε να κρατιούνται υπό έλεγχο οι αποδόσεις.
Οι ευέλικτες επανεπενδύσεις από το PEPP, όπως αναφέρουν αναλυτές, είναι μεν αρκετές για να μετριάσουν τις πιο άγριες κερδοσκοπικές διαθέσεις κατά των «ευάλωτων» ομολόγων, καθώς θα υπάρχει πάντα ο φόβος στους κερδοσκόπους ότι μια κίνηση της ΕΚΤ μπορεί να τους «κάψει», όμως δεν είναι αρκετές για να επαναφέρουν τις αποδόσεις στα χαμηλότερα επίπεδα που βρίσκονταν μέχρι πρόσφατα, ώστε να σταματήσει και η πίεση στα κόστη δανεισμού των κρατών και κυρίως της Ιταλίας, που έχει μπροστά της μεγάλο πρόγραμμα δανεισμού το 2022.
Αναλυτές βλέπουν ότι η ΕΚΤ κάνει πολύ λίγα και πολύ αργά για να σταματήσει την αναταραχή. Όπως σημειώνει η Capital Economics, οι αποφάσεις για στήριξη με επανεπένδυση εσόδων από το PEPP δίνουν λίγο χρόνο στην ΕΚΤ, αλλά το νέο εργαλείο θα πρέπει να πάει πολύ πιο μακριά. Επιπλέον, δεν υπάρχει εγγύηση ότι θα υπάρξει συναίνεση για τις σχετικές αποφάσεις στη συνεδρίαση του Ιουλίου, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να δούμε τα spread να αυξάνονται πάλι, μέχρι να οριστικοποιήσει η ΕΚΤ τις αποφάσεις της.
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ αναφέρει ότι:
- Σήμερα το Διοικητικό Συμβούλιο συνεδρίασε για να ανταλλάξει απόψεις σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση της αγοράς. Δεδομένου ότι η σταδιακή διαδικασία ομαλοποίησης της πολιτικής ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2021, το Διοικητικό Συμβούλιο δεσμεύτηκε να δράσει κατά των αναζωπυρούμενων κινδύνων κατακερματισμού. Η πανδημία έχει αφήσει μόνιμα τρωτά σημεία στην οικονομία της ζώνης του ευρώ, τα οποία πράγματι συμβάλλουν στην άνιση μετάδοση της ομαλοποίησης της νομισματικής μας πολιτικής σε όλες τις δικαιοδοσίες.
- Βάσει αυτής της αξιολόγησης, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε ότι θα εφαρμόσει ευελιξία στην επανεπένδυση των ληξιπρόθεσμων ομολόγων στο χαρτοφυλάκιο PEPP, με σκοπό τη διατήρηση της λειτουργίας του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, προϋπόθεση για να είναι σε θέση η ΕΚΤ να εκπληρώσει την εντολή της για τη σταθερότητα των τιμών.
- Επιπλέον, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αναθέσει στις αρμόδιες επιτροπές του Ευρωσυστήματος, από κοινού με τις υπηρεσίες της ΕΚΤ, να επιταχύνουν την ολοκλήρωση του σχεδιασμού ενός νέου μέσου κατά του κατακερματισμού, προκειμένου να εξεταστεί από το Διοικητικό Συμβούλιο».
