Σε μια εκ βαθέων συζήτηση με τον διευθυντή της «Καθημερινής», Αλέξη Παπαχελά, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), η πρώην Καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, αναφέρθηκε στην κρίση του 2015, τη θέση της Ελλάδας στην Ευρωζώνη και τις σύγχρονες προκλήσεις για την Ευρώπη, φωτίζοντας άγνωστες πτυχές των δραματικών διαπραγματεύσεων.
Η αρχή της κρίσης και η «κακιά» Μέρκελ
Η κυρία Μέρκελ ξεκίνησε την αναδρομή της από τον Φεβρουάριο του 2010, όταν «ξεκαθαρίστηκε ότι το πρόβλημα ήταν όντως μεγάλο». Όπως είπε, της τονίστηκε πως «η Ελλάδα χρειάζεται χρήματα». Ωστόσο, η ύπαρξη της «ρήτρας μη διάσωσης» στο ευρώ, δεν της επέτρεπε να προσφέρει άμεσα οικονομική βοήθεια.
Θυμήθηκε τη στιγμή που ρώτησε τον τότε πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου, «εσύ τί θες;» και έλαβε την απάντηση: «Τίποτα». Σύμφωνα με την ίδια, ο Παπανδρέου παρέμεινε σιωπηρός στη συνεδρίαση, ενώ οι συζητήσεις ήταν έντονες, με την ίδια να μοιάζει η «κακιά» που δήλωνε την αδυναμία της να προσφέρει χρήματα. Τελικά, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρομπάι, διέκοψε τη συνεδρίαση και συνέταξε μια κοινή δήλωση: «η Ελλάδα θα κάνει όσα πρέπει, θα στηρίξουμε και το ευρώ είναι το κοινό μας νόμισμα».
Η αποφασιστικότητα για παραμονή στο ευρώ και οι σκληρές διαπραγματεύσεις
«Αποφάσισα το 2011 ότι έπρεπε να γίνει ό,τι περνάει από τα χέρια μας για να μείνει η Ελλάδα στη ζώνη του ευρώ», δήλωσε η κυρία Μέρκελ. Ωστόσο, αναγνώρισε ότι οι διαπραγματεύσεις έγιναν «πάρα πολύ δύσκολες, μετά το δημοψήφισμα του Αλέξη Τσίπρα».
Η πρώην Καγκελάριος αποκάλυψε μάλιστα ότι, γνωρίζοντας την επιθυμία του τότε υπουργού Οικονομικών της, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, τον καλούσε τηλεφωνικά κάθε ώρα, παρουσιάζοντάς του την κατάσταση. «Ήθελα αυτές οι αποφάσεις να γίνονται από κοινού με τον υπουργό Οικονομικών μου», είπε χαρακτηριστικά.
Η σχέση με τον Αντώνη Σαμαρά και το κούρεμα χρέους
Αναφερόμενη στον Αντώνη Σαμαρά, η κυρία Μέρκελ σημείωσε: «Εγώ ήμουν ο κακός μπάτσος εκείνη την περίοδο. Δεν έκανα κάτι για να ενοχλήσω αλλά γιατί ήμουν της άποψης ότι πρέπει να μπει η χώρα σε σωστή τροχιά». Παρά το γεγονός ότι ήταν φίλοι σε πολιτικό και κομματικό επίπεδο, είχαν πολλές φορές αντικρουόμενες απόψεις.
«Ήμουν στο πλευρό του Σαμαρά γιατί θεωρούσα ότι χρειαζόταν κούρεμα χρέους (όπως και ο Σόιμπλε)», αποκάλυψε. Ωστόσο, ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ, τότε πρόεδρος της ΕΚΤ, δήλωσε πως «αν κάνετε κάτι τέτοιο ολόκληρος ο χρηματοπιστωτικός κόσμος θα χάσει την εμπιστοσύνη του στη ζώνη του ευρώ».
Η Μέρκελ τόνισε ότι, αν και ήταν της άποψης πως έπρεπε να «αποφορτίσει την Ελλάδα από αυτό το βάρος», η άλλη πλευρά είχε επίσης ισχυρά επιχειρήματα.
«Ο Θεός να φυλάει!»: Οι εντυπώσεις από τον Αλέξη Τσίπρα και το δημοψήφισμα
«Η αρχή με τον Τσίπρα ήταν πολύ διστακτική», είπε για τη σχέση της με τον τότε Έλληνα πρωθυπουργό, αλλά πρόσθεσε: «Έχω την αίσθηση ότι ο Τσίπρας δεν προσπάθησε να με παραπλανήσει. Ηταν ειλικρινής» συμπλήρωσε με νόημα.
Η Άνγκελα Μέρκελ περιέγραψε τις εντυπώσεις της από τον Αλέξη Τσίπρα, ιδιαίτερα κατά την πρώτη τους συνάντηση στις Βρυξέλλες, την οποία δεν βρήκε «και τόσο εντυπωσιακή». Όταν τον κάλεσε στο Βερολίνο, η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη. Θυμήθηκε ένα περιστατικό όπου ο Τσίπρας χαιρέτισε διαδηλωτές έξω από την Καγκελαρία, λέγοντας: «Έλεγα ο Θεός να φυλάει! Ελπίζουμε να έρθει κάποια στιγμή».
Αργότερα, καθώς πήγαιναν μαζί στο άγημα, η Μέρκελ του είπε ότι ήταν «τολμηρό» αυτό που έκανε, με τον Τσίπρα να της απαντά ότι «πρέπει κανείς να ασχοληθεί με τους οπαδούς του». Τελικά, οι δύο πλευρές «ψηλαφώντας ήρθαν πιο κοντά η μία στην άλλη», παρά τις διαφορετικές τους προσεγγίσεις, όπως για τις ιδιωτικοποιήσεις που ο Τσίπρας θεωρούσε «πράγματα του διαβόλου».
Αναφορικά με τη διαπραγμάτευση των 17 ωρών, η Μέρκελ επανέλαβε: «Εγώ δεν ήθελα να φύγει από το ευρώ και εκείνος (σ.σ. ο Τσίπρας) δεν ήθελε μνημόνιο». Χαρακτήρισε το τηλεφώνημα που προηγήθηκε ως «το πιο αιφνιδιαστικό» και «ένα από τα πιο σιωπηλά» της πολιτικής της καριέρας.
Όταν ο Τσίπρας της είπε ότι «ο Τουσκ τα είπε όλα», η Μέρκελ τον ρώτησε τι θα έκανε, με τον Έλληνα πρωθυπουργό να απαντά: «Θα επιστρέψω στη χώρα μου και θα μιλήσω με την κυβέρνηση μου και το κόμμα». Στην ερώτηση «και ποιο θα είναι το αποτέλεσμα;», ο Τσίπρας δήλωσε πως δεν το γνώριζε. Τότε αποφάσισαν να τηλεφωνηθούν ξανά, με αποτέλεσμα αυτής της συζήτησης να είναι η διενέργεια δημοψηφίσματος.
Όταν η Μέρκελ ρώτησε ποια θα ήταν η σύστασή του, ο Τσίπρας απάντησε: «Μα φυσικά όχι». «Εκεί έχασα τη φωνή μου», είπε η Μέρκελ, συμπληρώνοντας ότι το τηλεφώνημα τελείωσε πολύ γρήγορα, με τον Ολάντ να τη ρωτά «και τώρα;;».
Για το δημοψήφισμα, η Μέρκελ σχολίασε ότι το αποτέλεσμα ήταν πως «ο ρόλος του Δ.Ν.Τ ήταν πιο περιορισμένος». Παράλληλα, τόνισε ότι πολύ γρήγορα μετά, ο Τσίπρας είχε «πρώτες εκλογές με θετικά αποτελέσματα για τον ίδιο, ο ελληνικός λαός τον συνόδευσε...».
Υπογράμμισε δε ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε μαζί της «τους καλύτερους οικονομικούς συμβούλους», χαρακτηρίζοντας τη διαπραγμάτευση «σε πολύ υψηλό επίπεδο».
