Με την 1η Αυγούστου επικίνδυνα κοντά και τις ΗΠΑ να ετοιμάζονται για την επιβολή δασμών 30% στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Βρυξέλλες καταρτίζουν σχέδιο άμεσων αντιποίνων, ενώ εξετάζεται ακόμη και η ενεργοποίηση του ισχυρότερου νομικού εργαλείου εμπορικής άμυνας της Ε.Ε.
Παρά τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ουάσινγκτον και Βρυξελλών, το ενδεχόμενο να μην υπάρξει συμφωνία μέχρι την προθεσμία της 1ης Αυγούστου διατηρείται υπαρκτό. Την Πέμπτη, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ενέκριναν ομόφωνα ένα μεγάλο πακέτο αντιποίνων ύψους 93 δισ. ευρώ, με δασμούς που θα πλήξουν κατηγορίες προϊόντων από τρόφιμα και ποτά μέχρι ρούχα, μηχανήματα και αυτοκίνητα.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ επιβεβαίωσε την αβεβαιότητα, δηλώνοντας την Παρασκευή πως «υπάρχουν 50-50 πιθανότητες να γίνει συμφωνία με την Ε.Ε. — ίσως και λιγότερες».
Η τρέχουσα βάση των διαπραγματεύσεων φέρεται να προβλέπει έναν γενικό δασμό 15% στις ευρωπαϊκές εισαγωγές, με εξαιρέσεις που ακόμη συζητούνται. Ωστόσο, η αστάθεια των δηλώσεων Τραμπ και η επιμονή του σε υψηλούς δασμούς έχουν φέρει τις Βρυξέλλες σε επιφυλακή για πλήρες εμπορικό «ναυάγιο».
Αντίποινα: Επίθεση ίσου βεληνεκούς
Σύμφωνα με το σχέδιο που εγκρίθηκε από τα κράτη-μέλη, οι ευρωπαϊκοί δασμοί θα μπορούσαν να φτάσουν επίσης το 30%, αντικατοπτρίζοντας τις αμερικανικές επιβαρύνσεις.
Ο Carsten Brzeski, επικεφαλής μακροοικονομικών στην ING, εκτιμά πως «η Ε.Ε. θα ακολουθήσει τακτική ανταπόδοσης, επιβάλλοντας ισοδύναμους δασμούς σε επιλεγμένα αμερικανικά προϊόντα όπως μοτοσικλέτες, ποτά, ένδυση και αυτοκίνητα». Παρότι αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχει πλήρης ομοφωνία μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, θεωρεί πως μια ισορροπημένη, αλλά αποφασιστική απάντηση είναι πιθανότερη.
Το "δασμο-μπαζούκα"
Στο παρασκήνιο, η Κομισιόν εξετάζει και το πιο δραστικό εργαλείο της: τον «αντι-εκβιαστικό μηχανισμό» (Anti-Coercion Instrument – ACI), γνωστό και ως «εμπορικό μπαζούκα». Το μέτρο αυτό προβλέπει αντίμετρα, όταν τρίτες χώρες επιχειρούν να επηρεάσουν τις πολιτικές της Ε.Ε. με οικονομικές απειλές ή εμπορικά αντίποινα.
Ο Alberto Rizzi, αναλυτής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων, επισημαίνει πως παρότι ο ACI θεωρείται η «πυρηνική επιλογή», υπάρχει περιθώριο ευελιξίας στην εφαρμογή του και πιθανόν να χρησιμοποιηθεί ως μέσο πίεσης σε δεύτερη φάση, αν οι ΗΠΑ δεν ανταποκριθούν μετά την ενεργοποίηση του πακέτου δασμών.
Ο ίδιος θεωρεί ότι «η Ευρώπη θέλει να κρατήσει αυτό το μέτρο ως διαπραγματευτικό χαρτί, όχι να το χρησιμοποιήσει άμεσα».
Αν δεν υπάρξει συμφωνία έως την 1η Αυγούστου, η αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν νέο γύρο εμπορικού πολέμου, με σοβαρές επιπτώσεις για την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού, τις εξαγωγές, τις τιμές καταναλωτή και την επενδυτική εμπιστοσύνη.
Την ίδια ώρα, η στάση της Ευρώπης φαίνεται να σκληραίνει, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει την αξιοπιστία και την ενότητά της απέναντι σε έναν απρόβλεπτο συνομιλητή.
Το επόμενο 48ωρο αναμένεται καθοριστικό, όχι μόνο για τις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Ε.Ε., αλλά και για την ισορροπία δυνάμεων στο διεθνές εμπορικό σύστημα.
